Share
Contrapunt is een van de meest lonende en rijke texturen in de muziek. Goed contrapunt is mooi, interessant en intellectueel stimulerend. De grote componisten uit de hele geschiedenis, van Bach en Mozart, Debussy en Stravinsky, John Williams en Jerry Goldsmith, delen allemaal het gemeenschappelijke kenmerk van een beheersing van contrapunt.
We nemen een spoedcursus door de concepten van het contrapunt. We leren de basis van consonantie versus dissonantie, de verschillende soorten beweging tussen twee stemmen, en algemene richtlijnen voor het schrijven van effectief contrapunt.
Het probleem met de meeste contrapuntboeken en -cursussen is dat het enige dat ze weten te doen, je leren om zoiets te schrijven als dit:
Helaas luisteren niet veel mensen echt meer naar muziek. Natuurlijk, het is briljant schrijven en het klinkt geweldig, maar het is ouderwets (en ik bedoel ECHT ouderwets. Zelfs mensen in de late 1700 vonden het uit de mode!). Kun je je voorstellen dat je een actiescène probeert te scoren met zoiets? Of wat als de Black Eyed Peas daar uitkwamen als hun nieuwste single? Voor een kort moment kunnen ze worden beschouwd als "briljant", maar het zou niet veel langer duren dan een rage.
Als resultaat van het leren van mensen om muziek te schrijven vanaf het midden van de 18e eeuw, geven de meeste mensen die moeite hebben met het contrapunt te geven op. Ze komen tot de conclusie dat de methoden verouderd zijn en geen voeling hebben, dat hun muziek niet aan al deze 'regels' hoeft te voldoen, en dat het bestuderen van de kunst van het contrapunt zinloos is.
Welnu, ik ben hier om te beweren dat contrapunt een absoluut cruciale vaardigheid is voor elke aspirant componist / songwriter / muziekontwikkelaar om te leren, te internaliseren en op te nemen in hun muziek. En het vereist ook niet dat je een paar semesters aan een conservatorium volgt om het te begrijpen. Slechts een paar basisrichtlijnen zijn voldoende om u op weg te helpen.
Wat ik heb gevonden is dat hoewel de specifieke regels en methodes van traditioneel contrapunt een belemmering zijn voor het leren van de meeste studenten, als je enkele van de meest elementaire concepten begrijpt, je goed op weg bent om contrapunt te schrijven in je muziek effectief en zinvol.
Contrapunt verwijst naar twee of meer onafhankelijke melodieën die goed klinken als ze tegelijkertijd worden gespeeld. Contrapunt wordt ook vaak Polyphony genoemd.
Hier is een voorbeeld van wat we zijn niet contrapunt bellen:
Ja, er zijn twee onafhankelijke regels, maar de figuur in de linkerhand is gewoon een arpeggiopatroon dat als begeleiding dient en ondergeschikt is aan de melodie in de rechterhand. Vergeet niet dat in contrapunt de nadruk ligt op onafhankelijkheid. Zelfs als een regel interessanter is en meer aandacht trekt (wat vaak het geval is), zou de andere regel nog steeds goed moeten klinken..
In deze tutorial gaan we werken met tonale muziek. Chromatiek is graag welkom, maar in het algemeen neem ik aan dat de meesten van jullie lezen dat Michael Giacchino en Coldplay meer voorkeur hebben boven Shoenberg en Varese.
In deze tutorial gaan we het vooral hebben over tweestemmig of tweevoudig stemmig contrapunt. Hoewel je genoeg voorbeelden van 3, 4 en meer stemmen zult vinden, is 2 stem contrapunt de eenvoudigste en het belangrijkste om te leren.
Een 'stem' verwijst niet letterlijk naar een menselijke stem, maar naar een enkele melodische lijn. Als je tegelijkertijd twee melodieën hebt, moet je verschillende stemmen hebben.
Een stem:
Twee stemmen:
Vier stemmen:
Het aantal stemmen in een stuk is niet hetzelfde als het aantal instrumenten. Je zou 100 spelers van een groot orkest dezelfde exacte melodie kunnen laten spelen en het zou als een enkele stem worden beschouwd.
Voordat je verder gaat, is het van groot belang dat je een goed begrip hebt van de intervallen. Je zou het verschil moeten kunnen zien tussen een perfecte 5e en een lagere 5e, een kleine 3e en een grote 3e, etc. Als het concept nieuw voor je is of je een opfriscursus nodig hebt, raad ik je aan nu te pauzeren om deze tutorial te lezen. Het grootste deel van wat we gaan doen, is het analyseren van de intervallen tussen de twee stemmen, dus het is van het grootste belang dat je dit vloeiend en moeiteloos kunt doen.
Een van de belangrijkste concepten waar we mee te maken hebben is die van consonantie versus dissonantie.
Van thefreedictionary.com:
In ruwe en basale termen klinken klanken goed en klinken dissonanties slecht. Meer elegant klinken dissonanten hard en gespannen, terwijl klanken vaak prettig en rustgevend klinken.
Welke intervallen consonant zijn en welke dissonant zijn, is grotendeels een kwestie van smaak en context, maar de algemene consensus in tonale muziek is deze:
Dissonanties kunnen dan nog verder worden opgesplitst:
Verbindingen (intervallen groter dan een octaaf) worden op dezelfde manier behandeld als hun kortere equivalenten (dwz 9e worden behandeld als 2nds, 10e als 3rds, etc.)
In contrapunt zijn er drie soorten beweging:
Parallelle beweging: beide stemmen bewegen in dezelfde richting. Van de Rite of Spring:
Tegengestelde beweging: beide stemmen bewegen in de tegenovergestelde richting. Van Wagner's voorspel tot Die Meistersinger von Nürnberg:
Oblique beweging: één stem beweegt terwijl de andere constant blijft. Van Beethoven's Rondo in C minor:
Het is de moeite waard te vermelden dat traditionele methoden de studie van contrapunt in het algemeen in 5 "soorten" verbreekt. Elke soort verwijst naar hoeveel noten in één stem tegen hoeveel noten in de andere stem spelen. Bijvoorbeeld:
Nu dat ik heb meegemaakt en dat allemaal heb uitgelegd: ik ga niet één soort tegelijk door. Een methodisch systeem om de ene complexiteit op de andere te bouwen is volkomen logisch, maar dit is een spoedcursus en we hebben notities om te schrijven! In plaats daarvan moeten de richtlijnen die ik schets voor alle soorten contrapunten in overweging worden genomen, ongeacht hoeveel opmerkingen je hebt tegen hoeveel andere noten. De puristen onder jullie zullen het misschien niet leuk vinden, maar we schrijven ons proefschrift niet voor een meester in compositie. We proberen alleen dicht genoeg te komen voor jazz.
Nu we de basisconcepten van consonantie versus dissonantie en de 3 soorten beweging hebben, kunnen we beginnen met het opstellen van enkele richtlijnen voor een goed contrapunt. Ik noem ze "richtlijnen" omdat er natuurlijk geen regels zijn in een creatieve kunst zoals muziek. Maar als u wilt leren hoe u uw contrapunt effectief kunt maken, wordt u sterk aangeraden zich aan de richtlijnen te houden totdat u bewust en doelbewust kunt kiezen om tegen hen in te gaan..
Het belangrijkste doel van contrapunt is om twee afzonderlijke maar gelijke melodieën tegelijkertijd te laten spelen. Afzonderlijk betekent dat ze op verschillende plaatsen pieken en dalen en dat ze op verschillende tijdstippen bewegen. Gelijkheid betekent dat ze beide op zichzelf interessante lijnen zijn, dat als ze alleen gespeeld zouden worden, er voldoende gevoel voor melodische contouren en belangstelling zou zijn.
Deze twee lijnen komen van Debussy's Prelude to the Afternoon of a Faun:
Luister naar alleen de beste stem:
En nu alleen de lagere stem:
Merk op dat hoewel ze goed samenwerken, ze ook op zichzelf interessant zijn. Merk ook het contrast van beweging op. Wanneer de violen 16e tonen hebben, hebben de winden kwart- en achtste noten. Wanneer de violen rusten, worden de winden actiever.
Eerder zagen we dat er drie soorten beweging tussen stemmen zijn: tegengesteld, parallel en schuin. Sterk contrapunt gebruikt een balans tussen alle drie typen.
In het algemeen heeft tegengestelde beweging de meeste voorkeur, omdat dit de grootste mate van onafhankelijkheid schept.
Schuine bewegingen zijn zeer effectief bij het afwisselen van stemmen, maar moeten spaarzaam worden gebruikt als u dezelfde toonhoogte constant houdt met één enkele stem. Je eindigt dan met één stem en maakt de tweede stem veel minder belangrijk en interessant.
Hier is een effectief gebruik van afwisselend schuine bewegingen van Beethoven:
Zoals we verderop zullen zien, moet parallelle beweging over het algemeen worden gereserveerd voor de 3e en 6e plaats. Parallelle beweging zorgt voor een groot contrast van te veel tegengestelde en schuine bewegingen, maar je moet oppassen dat je er niet te veel van krijgt of dat je de onafhankelijkheid tussen stemmen verliest.
Merk op hoe in dit voorbeeld van Debussy's Fêtes dat hoewel er 5 afzonderlijke stemmen zijn, omdat ze allemaal consistent parallel bewegen, ze de indruk geven van een enkele eenheid:
Om echte onafhankelijkheid tussen stemmen te creëren, in tegenstelling tot een enkel functionerend blok, moeten we het gebruik van beweging door elkaar halen. Deze klarinet- en fagotlijnen van Stravinsky's Firebird delen dezelfde motieven, maar hebben duidelijk een onafhankelijke richting:
Onze volgende overweging is een evenwicht tussen consonantie en dissonantie. Te veel consonantie kan luchtig en saai zijn:
Te veel dissonantie kan lelijk en moeilijk te bevatten zijn:
Bepalen wat precies deze "balans" is, is volledig afhankelijk van de intenties en smaak van de componist.
Laten we twee voorbeelden nemen die in stijl anders zijn en hun evenwicht tussen consonantie en dissonantie vergelijken. De eerste komt van Schumann's Album for the Young:
Het tweede voorbeeld is van Bartok's Mikrokosmos:
Het interessante van deze twee zeer stilistisch verschillende zinnen is dat ze eigenlijk een redelijk vergelijkbare verhouding van dissonantie tot consonantie hebben (7:25 in de Schumann, 8:21 in de Bartok). De Bartok heeft echter zeker meer dissonantie (20% in de Schumann vergeleken met 28% in Bartok). Beide voorbeelden zijn meestal gebaseerd op consonante intervallen, waarbij dissonanties worden gebruikt als extra "specerijen". Merk ook op hoe de dissonanties op afstand van elkaar zijn geplaatst.
Net zoals je balans op alle andere gebieden nodig hebt, helpt een balans van intervaltypen je lijnen interessant te houden.
Luister naar dit voorbeeld uit de 4e symfonie van Mahler en let op de complete mix van intervaltypen (het is ook een schitterend voorbeeld van onafhankelijke ritmes):
Dit is een van de moeilijkste regels die beginners moeten volgen, omdat het op het eerste gezicht niet erg logisch lijkt. De regel is dat wanneer twee stemmen in dezelfde richting bewegen, ze niet in een interval van een 5e of een octaaf moeten bewegen.
De redenering achter deze regel is dat het octaaf en het vijfde oerinterval zijn. Het hebben van twee unieke stemmen bewegen in parallelle beweging op het octaaf of de vijfde geeft de indruk dat ze in feite dezelfde melodie zijn. Dus als je twee stemmen evenwijdig lopen op de 5e of de octaaf, overtreed je in essentie het hele idee van contrapunt dat is om twee onafhankelijke en afzonderlijke stemmen te hebben.
Het probleem dat studenten tegenkomen is dat parallelle 5e en octaven erg moeilijk te horen zijn met een ongetraind oor. Mijn enige advies is om deze regel op geloof te volgen, want naarmate je oren en je contrapuntvaardigheden ontwikkelen zul je uiteindelijk leren om parallelle 5e en octaven te horen en ze zullen inderdaad verkeerd klinken.
Ik weet zeker dat je deze regel in veel voorbeelden "broken" zult vinden. Een van de belangrijkste uitzonderingen op deze regel is dat parallelle 5e en octaven aan het einde van een zin (dat wil zeggen in een cadans) aanvaardbaar worden geacht, waarschijnlijk omdat de interpunctie van de cadans het effect veel minder hinderlijk maakt.
Over het algemeen moet een dissonant interval worden opgelost tot een medeklinkertijd. Dit betekent dat als je een dissonantie gebruikt voor een beetje specerijen en spanning creëert, het alleen echt effectief zal zijn als je dan die spanning loslaat. Anders gaat het waarschijnlijk alleen klinken alsof je een verkeerde noot speelde!
De gemakkelijkste manier om een dissonantie op te lossen, is om één toonhoogte constant te houden en de andere toonhoogte in een medeklinkertijdinterval te verplaatsen. Laten we naar het Beethoven-voorbeeld kijken dat we eerder hebben gebruikt bij het weergeven van schuine bewegingen:
Merk op hoe elke dissonantie eerst als een consonantie wordt geïntroduceerd, dan maakt een nieuwe noot het interval dissonant en uiteindelijk lost het weer op in een consonantie. Als je naar het snarenschrift van Harry Gregson-Williams luistert, hoor je deze techniek overal worden gebruikt.
Tweedelig contrapunt is geweldig en alles, maar de meeste echte muziek gebruikt meer dan twee stemmen. Als je uit gaat in het gebruik van meerdere delen, is het belangrijkste om op te letten het contrapunt tussen de buitenste stemmen. De stemmen aan de boven- en onderkant zijn degene die het meest worden gehoord, dus dat is waar je aandacht op moet zijn bij het schrijven van goede lijnen. De rest van de stemmen kan dan worden gebruikt om de ruimtes in de harmonie in te vullen.
Luister naar dit voorbeeld uit de 4e symfonie van Brahms:
Luister nu alleen naar de stemmen boven en onder:
We krijgen nog steeds in essentie hetzelfde muzikale effect. De 1e violen met de bovenste stem en de cello's en basgitaren op de onderste stem vormen een interessant en effectief contrapunt. De tweede violen en altviolen dienen vervolgens om de akkoorden in te vullen, met minder nadruk die nodig is om ze onafhankelijke en interessante lijnen te maken.
Overweldigd voelen? Dat zou begrijpelijk zijn, ik heb gewoon heel veel informatie naar je toe gegooid! Ga er stukje bij beetje doorheen, neem de tijd en speel rond met elk concept. Schrijf je eigen voorbeelden op en luister ernaar. Zoek naar een contrapunt in sommige van je favoriete muziek en trek het interval uit elkaar om te zien wat ervoor zorgt dat het werkt.
Ik hoop dat je deze spoedcursus in contrapunt behandelt als een inleiding tot de kunst. Voor velen van jullie zullen alleen deze basisbegrippen voldoende zijn om een beetje meer verfijning aan je muziek toe te voegen. Voor anderen die hun leerproces naar een hoger niveau willen tillen, stel ik voor dat het nu tijd is om een van de meer traditionele handboeken over dit onderwerp te openen en een serieuze studie te beginnen.
Het meest aanbevolen boek is "The Study of Counterpoint" van Johann Joseph Fux. Mensen houden van dit boek omdat het voor altijd bestaat en er wordt gezegd dat zelfs Mozart er een contrapunt van heeft geleerd. Het probleem is dat het bijna 300 jaar oud wordt. Ernstig! Hoewel de principes er allemaal zijn, kan het een hele moeite zijn om alles te lezen.
Ik zou iets aanbevelen dat op een meer eigentijdse toon is geschreven, zoals 'Contrapunt' van Kent Wheeler Kennan of 'Contrapunt in compositie' van Felix Salzer. De studieboeken kunnen duur zijn, maar je zou een gebruikte kopie op Amazon of Ebay moeten kunnen vinden.
Contrapunt kan een levenslange studie zijn, maar het is zonder twijfel een lonende bezigheid.
Accentsconagua